Ve sầu Macrotristria dorsalis

Sự phát sinh, gây hại: Ve sầu có nhiều loài, nhưng loài gây hại chủ yếu trên cây cà phê là Macrotristria dorsalis. Con trưởng thành dài từ 2-4 cm, có màu nâu sẫm hoặc đen. Trong mùa sinh sản thì con đực phát ra tiếng kêu để hấp dẫn con cái. Con cái đẻ trứng bằng cách dùng ống đẻ trứng rạch những rãnh nhỏ sâu vào vỏ cây và đẻ vào trong. Mỗi con cái có thể đẻ vài trăm trứng. Ve sầu thường sinh sản vào thời kỳ từ đầu đến giữa mùa mưa ở Tây Nguyên.

Sau khi trứng nở thành ấu trùng thì rơi xuống đất. Ấu trùng bắt đầu đào hang chui xuống đất, tìm đến rễ cây để chích hút nhựa. Thời gian của pha ấu trùng kéo dài 1-2 năm. Khi chuẩn bị vũ hóa, ấu trùng chui lên mặt đất, leo lên cây lột xác thành ve sầu trưởng thành, và lại tiếp tục chu kỳ sinh sản mới.

Phần ấu trùng chính là giai đoạn ve sầu gây hại cho cây cà phê. Ấu trùng đào hang trong đất để tìm đến rễ cây, bám chặt vào rễ hút dinh dưỡng của cây trồng. Ngoài ra, trong quá trình đào hang di chuyển trong đất chúng còn làm đứt các rễ tơ, rễ dẫn của cây, làm thương tổn bộ rễ. Cây cà phê bị ve sầu gây hại làm cho lá bị vàng héo, trái bị rụng. Nếu bị ve sầu gây hại nặng có thể làm cho cây cà phê bị chết.

Sự phát sinh phát triển của ve sầu có liên quan mật thiết với việc sử dụng thuốc hóa học. Theo các kết quả nghiên cứu thì việc sử dụng thuốc hóa học quá mức sẽ làm cho ve sầu bùng phát thành dịch, do thuốc hóa học đã tiêu diệt các đối tượng thiên địch của ve sầu như kiến, ong, nhện… Điều này cũng được khẳng định tại Tây Nguyên. Trong những năm qua người dân phải phun nhiều thuốc để trừ rệp sáp và còn bôi thuốc để trừ kiến cho dễ thu hái. Theo kết quả điều tra thì tại các vườn cà phê diệt kiến triệt để ve sầu nhiều gấp 5-10 lần so với những vườn không bôi thuốc diệt kiến, hoặc diệt có kiểm soát.

Biện pháp phòng trừ: Cần phải áp dụng biện pháp phòng trừ mang tính tổng hợp thì mới đạt kết quả cao và lâu dài. Trước hết phải bảo vệ và tạo điều kiện cho các loài thiên địch phát triển. Trong số các loài thiên địch, quan trọng nhất là kiến. Kiến tiêu diệt trứng và ấu trùng mới nở của ve sầu trước khi chui xuống đất. Không nên dùng thuốc để diệt kiến hoặc nếu thật cần thiết thì diệt phải có kiểm soát, không được diệt triệt để.

Nếu ve sầu gây hại nặng thì áp dụng biện pháp hóa học để phòng trừ. Hiện nay một số nơi đã sử dụng thuốc Marshal 200SC cho kết quả diệt ấu trùng trong đất rất tốt, hiệu lực có thể đạt 90-96%. Phương pháp sử dụng Marshal như sau: Pha thuốc với nồng độ 0,2% (2ml pha trong 1 lít nước), dùng bình ô doa tưới hoặc bình phun trải khắp xung quanh gốc, mỗi gốc 1 lít dung dịch thuốc. Dọn sạch lá khô, cỏ trước khi tưới để thuốc ngấm hoàn toàn vào đất.